Mehmet Âkif Ersoy: Milletler topla, tüfekle ...

İstanbulda batılı devletlerin mandasını kabul etmeyi düşünen bazı aydınlardan farklı olarak Mehmet Âkif Ersoy (d. 1873 – ö. 1936) Anadolu’ya giderek Atatürk’ün 1919 yılında Samsun’da başlattığı Milli Mücadele harekâtına fiilen katılmıştır. 19 Ekim 1920 tarihinde Kastamonu’ya gelen büyük İslam şairi ilk konuşmasını aynı gün Nasrullah Camiinde yapmıştır. Yapıtığı bu konuşma Sebilürreşad Dergisinin  25 Kasım 1920 tarihli 464. sayısında yayınlanmıştır. Konuşmasından neredeyse her kes tarafından bilinen bir kısmı:

Ey Müslümanlar.

Milletler topla, tüfekle; zırhlı ile; ordularla; tayyarelerle yıkılmaz. Milletler ancak aralarındaki bağlar çözülerek, herkes kendi başının derdine, kendi havasına, kendi menfaatini temin etmek kaygusuna düştüğü zaman yıkılır ...

–––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––

Sahibi Belli Verimler. — Nutuk. — Milli Bir Va'z, s. 23–24. // Ahmet Kabaklı. Türk Edebiyatı. 1. Cilt. Üçüncü Baskı. Türk Edebiyatı Yayınları: 5, Büyük Eserler Dizisi: 2. İstanbul: Türk Edebiyyatı Yayınları, [1971,] XVI+702 s.